เมื่อพูดถึงไฟล์ “ขยะ” ต้องมาทำความรู้จักกันก่อนว่ามันคืออะไร ทำไมต้องเรียกแบบนั้นและ ไฟล์เหล่านี้ไม่มีประโยชน์เลยจริงหรือไม่ แล้วมันเกิดขึ้นมาได้อย่างไร ไปลองแยกประเภทของไฟล์ขยะกัน
ไฟล์ขยะที่เกิดจากการ”ติดตั้ง” (Install) ไม่ว่าจะเป็นการติดตั้งวินโดวส์ ติดตั้งโปรแกรมต่างๆ การอัพเดทโปรแกรมหรือซอฟต์แวร์ต่างๆ กระบวนการเหล่านี้จะทำให้เกิดไฟล์ขยะอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เพราะว่าการอัพเดทหรือลงโปรแกรมต่างๆ วินโดวส์จะแตกและแยก (extract file) ไฟล์นั้นๆออกมาแล้วค่อยติดตั้งมันลงไปในฮาร์ดดิสก์ กระบวนการนี้จะทำให้เกิดไฟล์ที่เหลือทิ้ง เช่น .temp .old .bak ซึ่งไฟล์ที่เหลือทิ้งเหล่านี้คอมพิวเตอร์ของเราไม่ต้องการใช้มันอีกแล้ว
ไฟล์ขยะที่หลงเหลือจากการที่เราลบโปรแกรม (uninstall) ออกจากเครื่องคอมพิวเตอร์ของเรา เกิดจากการถอนการติดตั้งที่ไม่สมบูรณ์ ตัวอย่างเช่น ค่า Registry ที่ยังไม่ถูกแก้ไขหรือตัวแปรที่เพิ่มหรือลดค่าภายในคอมพิวเตอร์ของเรานั้นเอง ไฟล์ขยะอื่นๆเช่น .temp .bak .chk .htt และ prefetch file เป็นต้น ซึ่งไฟล์เหล่านี้คอมพิวเตอร์ของท่านก็ไม่มีความจำเป็นต้องใช้อีกต่อไป
ไฟล์ขยะที่ทุกท่านน่าจะคุ้นเคยมากที่สุด ไฟล์ที่เกิดจากการเล่นอินเตอร์เน็ต ตัวอย่างเช่น cookies .temp .htt cached เป็นต้น ไฟล์เหล่านี้ต่างจากไฟล์ที่บอกข้างต้น เพราะว่าไฟล์ขยะเหล่านี้ที่จริงมีประโยชน์ เวลาท่านเข้าเว็บไซต์ต่างๆหน้าตาของมันไม่ว่าจะเป็น รูปภาพ แฟลช และปุ่มต่างๆ จะถูกเก็บไว้เป็น temp file เพื่อที่จะทำให้เราเข้าเว็บไซต์นั้นๆ ได้เร็วขึ้น
Restore Point หรือ Windows Protection Feature ระบบนี้จะเป็นตัวป้องกันความเสียหายรุนแรงที่อาจเกิดกับคอมพิวเตอร์ของท่าน เช่นการที่คอมพิวเตอร์ของท่านเกิดระบบล้มเหลวหรือจอฟ้า (blue screen) ยิ่งถ้าฮาร์ดดิสก์มีขนาดใหญ่มากแค่ไหน system restore ก็จะกันที่ไว้มากยิ่งขึ้น คอมพิวเตอร์จะกู้คืนข้อมูลต่างๆจาก Restore Point ที่ใกล้ที่สุด ซึ่ง Restore Point เหล่านี้มีประโยชน์อย่างมากแต่ว่าเราไม่ได้มีแค่ Restore Point เพียงจุดเดียว ดังนั้น Restore Point จึงใช้พื้นที่ไปเยอะทีเดียว
สำหรับไฟล์ขยะนั้น แท้จริงก็ไม่ใช่ว่าจะเป็นไฟล์ที่ไม่มีประโยชน์เลย เพราะไฟล์ขยะเหล่านี้ถูกสร้างจากระบบเพื่อทำให้เราสามารถใช้งานคอมพิวเตอร์ของเราให้รวดเร็ว และสะดวกมากขึ้น การมีไว้บ้างอาจจะมีประโยชน์ แต่ถ้าเก็บไว้มากๆ และนานๆ โดยที่ไม่มีการลบไฟล์เหล่านี้ทิ้ง ไฟล์เหล่านี้ก็จะถูกสร้างเพิ่มและทำให้เสียพื้นที่ในฮาร์ดดิสก์ของท่านไปเรื่อยๆ หลายครั้งเราพบว่าคอมพิวเตอร์ของหลายๆ ท่านอาจจะมีไฟล์ขยะเหล่านี้มากกว่า 10 GB เลยทีเดียว